Digital Signature กับ E-Signature คืออะไร ? ลายเซ็นทั้ง 2 ต่างกันอย่างไร ?

Digital Signature กับ E-Signature คืออะไร ?
และลายเซ็นทั้ง 2 แตกต่างต่างกันอย่างไร ?

ในยุคที่แทบทุกอย่างบนโลกใบนี้อยู่บนโลกดิจิทัล ไม่ว่าจะเป็นการทำงานจากระยะไกลแบบ, การเรียนออนไลน์จากที่บ้าน รวมไปถึงการทำธุรกรรมต่าง ๆ ทุกวันนี้เราสามารถทำได้เลยผ่านอินเทอร์เน็ต โดยไม่ต้องเดินทางไปเซ็นเอกสารด้วยตัวเองอีกต่อไป

โดยในการเซ็นเอกสารผ่านอินเทอร์เน็ตนั้น เราจะต้องใช้ ลายเซ็นดิจิทัล (Digital Signature) หรือลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Signature) ซึ่งทั้งสองอย่างนี้ บางคนอาจจะคิดว่ามันเป็นคำที่ใช้เรียก "สิ่งเดียวกัน" แต่ในความเป็นจริง มันแตกต่างละเป็นคนละรูปแบบกัน

ในบทความนี้เราจะมาอธิบายความแตกต่างระหว่างลายเซ็นดิจิทัล (Digital Signature) กับลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Signature) ว่ามันแตกต่างกันอย่างไร ?

ภาพจาก : https://www.freepik.com/free-photo/closeup-person-signing-document_3077816.htm

E-Signature คืออะไร ?
(What is Electronic Signature ?)

ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Signature หรือ E-Signature) นั้นก็เหมือนกับ ลายเซ็นที่เป็นลายมือ หรือตราประทับครั่งที่อยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ โดยมันมีคุณสมบัติในการยืนยันเพื่อรับรองตัวตนได้ไม่ต่างจากการเซ็นด้วยมือจริง ๆ แต่ก็ขึ้นอยู่กับกฏหมายของแต่ละประเทศด้วยว่า รับรองการใช้งานลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Signature) หรือไม่ ? อย่างประเทศไทย, ออสเตรเลีย, จีน, อังกฤษ และประเทศอื่นๆ อีกหลายประเทศ ก็ยอมรับการใช้งานลายเซ็นประเภทนี้

การทำงานของลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์นั้นค่อนข้างเรียบง่าย ถ้าให้เรียนตามตรง มันก็แค่การเอา "ภาพลายเซ็น" ที่เราเตรียมไว้มา "แปะ" ลงบนเอกสารอิเล็กทรอนิกส์เท่านั้นเอง มันจึงง่ายต่อการถูกคัดลอก หรือปลอมแปลง

การใส่ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Signature)

Digital Signature คืออะไร ?
(What is Digital Signature ?)

ลายเซ็นดิจิทัล (Digital Signature) เป็นเทคโนโลยีลงนามแบบดิจิทัลชนิดหนึ่งที่มีการเข้ารหัสข้อมูลเพื่อใช้ตรวจสอบความถูกต้อง ของเอกสารที่ถูกแก้ไข หรือสร้างขึ้นมาได้ ซึ่งจะช่วยให้มั่นใจถึงที่มา และความถูกต้องของเอกสารมากขึ้น

ตามปกติแล้ว ลายเซ็นดิจิทัล และลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์จะถูกใช้งานร่วมกัน โดยเมื่อเซ็นเอกสารด้วยลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ผ่านระบบออนไลน์แล้ว ก็จะตรวจสอบความถูกต้องของตัวลายเซ็นด้วยการใช้ลายเซ็นดิจิทัลมายืนยันตัวตนอีกครั้งหนึ่ง 

ตามปกติแล้ว ลายเซ็นดิจิทัลนั้นจะไม่ใช่ลายมือ หรือรูปภาพที่ผู้ใช้งานสามารถมองเห็นแล้วอ่านข้อมูลได้ อย่างมาก็เห็นเป็นชุดตัวเลขไอดี เพราะลายเซ็นดิจิทัลจะเป็นข้อมูลที่ถูก แฮช (Hash) เพื่อเข้ารหัสเอาไว้ ซึ่งการถอดรหัสจะต้องใช้ Public key ของผู้ลงลายเซ็นเท่านั้น เพื่อรับประกันความปลอดภัยว่าเฉพาะผู้รับที่ต้องการเท่านั้น ที่สามารถเห็นข้อมูลได้

ภาพจาก : https://origin.docusign.com/how-it-works/electronic-signature/digital-signature/digital-signature-faq

เปรียบเทียบ Digital Signature กับ E-Signature
(Digital Signature and E-Signature Comparisons)

สำหรับการสนทนาในแวดวงธุรกิจแล้วลายเซ็นดิจิทัล และลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์นั้นมักจะถูกหมายความถึงสิ่งเดียวกัน คนส่วนใหญ่มองว่ามันเป็นสิ่งเดียวกัน เป็นคำที่สามารถใช้แทนกันได้ ซึ่งก็ไม่ผิดอะไรนัก เพราะโดยทั่วไปแล้ว งานเอกสารส่วนใหญ่ก็ไม่ได้ใช้ระบบตรวจสอบของลายเซ็นดิจิทัลกันด้วยซ้ำไป

อย่างไรก็ตาม มันก็จะมีบางสถานการณ์ โดยเฉพาะเมื่อต้องเซ็นกำกับเอกสารสำคัญที่ต้องมีการยืนยันตัวอย่างเข้มงวด ดังนั้น การทำความเข้าใจข้อแตกต่างระหว่างลายเซ็นดิจิทัล กับลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ก็น่าจะมีประโยชน์อย่างแน่นอน

เราควรเลือกใช้งาน Digital Signature หรือ E-Signature ?
(Which one is better between Digital Signature and E-Signature ?)