ดาวน์โหลดโปรแกรมฟรี
       
   สมัครสมาชิก   เข้าสู่ระบบ
THAIWARE.COM | ทิปส์ไอที
 

Lumens และ Lux คืออะไร ? หน่วยวัดความสว่าง 2 แบบนี้ใช้ต่างกันอย่างไร ?

Lumens และ Lux คืออะไร ? หน่วยวัดความสว่าง 2 แบบนี้ใช้ต่างกันอย่างไร ?

เมื่อ :
|  ผู้เข้าชม : 49,882
เขียนโดย :
0 Lumens+%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0+Lux+%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3+%3F+%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87+2+%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3+%3F
A- A+
แชร์หน้าเว็บนี้ :

Lumen และ Lux คืออะไร ?
หน่วยวัดความสว่าง 2 แบบนี้ใช้ต่างกันอย่างไร ? 

ในยามเลือกซื้อหลอดไฟ หรืออุปกรณ์ที่ให้แสงสว่าง คุณมักจะเห็นหน่วยวัดความเข้มข้นของแสงที่แตกต่างกัน 2 แบบ นั่นคือ "ค่าลูเมน (Lumen)" กับ "ค่าลักซ์ (Lux)" นั่นอาจทำให้คุณสงสัยว่า สองค่านี้แตกต่างกันอย่างไร ในบทความนี้เราจะช่วยอธิบายข้อแตกต่าง และทำให้คุณเข้าใจกับมัน

บทความเกี่ยวกับ Brightness อื่นๆ

เนื้อหาภายในบทความ

ลูเมน คืออะไร ?
(What is Lumen ?)

ลูเมน คืออะไร ? (What is Lumen ?)
ภาพจาก : https://www.sangfi.com/product/led-t8-daylight-antimosquito-tube-eve/

ค่าลูเมน (Lumen) หรือตัวย่อคือ lm เป็นค่าที่เราพบเห็นได้บ่อยเวลาเลือกซื้ออุปกรณ์ไฟฉาย ซึ่งค่านี้จะใช้บอกความเข้มข้นของแสงที่อุปกรณ์สามารถทำได้ หรือแสงนั้นออกมาจากอุปกรณ์เท่าไหร่ค่า Lumen ก็เป็นตัวชี้วัดความเข้มข้นของแสงเท่านั้น 

โดย 1 Lumen จะมีความเข้มข้นเท่ากับแสงเทียน 1 เล่มในรัศมี 1 ฟุตหรือ 1 ตารางฟุต

อย่างไรก็ตามเมื่อพูดถึงความต้องการใช้แสงสว่าง การวัดค่าแสงจากแหล่งกำเนิดอย่างเดียวมันยังไม่สมบูรณ์ เพราะเราต้องมาคิดด้วยว่า พื้นที่ต้องการแสงสว่างเท่าไหร่ หรือถ้าเรายิงแสงไปในทิศทางต่าง ๆ ระยะทางแค่ไหนแล้วแสงที่เหลืออยู่จะมีความเข้มข้นแค่ไหน ด้วยเหตุนี้จึงทำให้มีการใช้ค่า ลักซ์ (Lux) เป็นหน่วยวัดอีกประเภท

ลักซ์ คืออะไร ?
(What is Lux ?)

ลักซ์ (Lux) หรือตัวย่อคือ lx คุณจะเห็นในบางอุปกรณ์ที่ให้แสงไฟ ซึ่งจริง ๆ แล้วค่านี้ไม่ได้บอกวัดถึงประสิทธิภาพของแสงที่อุปกรณ์ แต่เป็นการวัดความสว่างที่ตกกระทบบนพื้นผิว โดย 1 Lux มีค่าเท่ากับ 1 ลูเมนต่อตารางเมตร

ลักซ์ คืออะไร ? (What is Lux ?)
ภาพจาก : https://www.foxfury.com/measuring-light-Lumens-vs-Lux/

แทนค่าด้วยสูตร lx = lm / m2

  • lx   =  Lux ความสว่าง
  • lm  =  Lumen ปริมาณแสง
  • m=  พื้นที่ตารางเมตร

หมายถึงถ้ามีปริมาณแสง 1 Lumen ในรัศมีกี่ตารางเมตร ค่า Lux ก็จะสอดคล้องอย่างสัมพันธ์กับความเข้มข้นตามรัศมีเหล่านั้น

จากตัวอย่าง

  1. ปริมาณแสง 1,000 Lumen ในรัศมี 1 ตารางเมตร สามารถให้ความเข้มข้นของแสงบนพื้นผิว ได้ 1,000 Lux คิดตาม สูตร 1,000 lx = 1000 lm / 1 ตารางเมตร
  2. กลับกันถ้าความเข้มข้นแสง 1,000 Lumen ในรัศมี 10 ตารางเมตร ก็จะให้ความเข้มข้นบนพื้นผิว ได้ 100 Lux เท่านั้น คิดตามสูตร 100 lx = 1,000 lm / 10 ตารางเมตร

ลักซ์ คืออะไร ? (What is Lux ?)
ภาพจาก https://www.thefirearmblog.com/blog/2018/07/12/redux-Lumens-and-candela-for-defensive-lights/

ดังนั้นหากใครถามว่า 1 Lumen = กี่ Lux คำตอบก็คือเทียบไม่ได้ เพราะต้องคำนวณถึงพื้นที่ก่อน แถมที่จริงค่า Lux ยังเป็นแค่ส่วนประกอบของ Lumen ไม่สามารถใช้แทนกันได้

ค่าลักซ์ และค่าลูเมน ใช้อย่างไร ?
(How to use Lux and Lumen ?)

สำหรับการใช้งาน Lumen มีความสำคัญต่อการรู้ว่าแหล่งกำเนิดแสงนั้นสามารถผลิตแสงออกมาได้มากน้อยเพียงใด  ซึ่งจะมีประโยชน์สำหรับเวลาเทียบคุณสมบัติของอุปกรณ์หลอดไฟ หรือไฟฉาย โดยไม่จำเป็นต้องพิจารณาว่า แสงนั้นจะเพียงพอต่อพื้นที่หรือไม่

ค่าลักซ์ และค่าลูเมน ใช้อย่างไร ? (How to use Lux and Lumen ?)
ภาพจาก https://www.thegreenage.co.uk/Lux-much-light-need/

ในขณะเดียวกันการใช้งาน Lux จะมีความสำคัญต่อการรับรู้ว่าพื้นผิวเหล่านั้นมีแสงสว่างแค่ไหน สมมติถ้าคุณต้องการออกแบบห้องและสถานที่ให้มีระดับแสงสว่างอย่างเหมาะสม เช่นพวก โรงงาน ออฟฟิศ ห้องนั่งเล่น ห้องน้ำ ปกติเขาจะมีการดูที่ระดับค่าเฉลี่ยของแสงสว่าง (Lux Level) ต่อตารางเมตร ซึ่งทำให้คุณสามารถรู้ได้ว่าควรติดตั้งหลอดไฟที่ให้ปริมาณแสงกี่ Lumen ถึงจะเพียงพอต่อระดับความสว่างที่ต้องการ

ค่าลักซ์ และค่าลูเมน ใช้อย่างไร ? (How to use Lux and Lumen ?)
ภาพจาก : https://tachyonlight.com/the-relationship-between-Lux-Lumen-and-watt/

โดยปกติมาตรฐานของระดับแสงสว่างที่แนะนำแต่ละสถานที่ มีหลายองค์กรที่กำกับเอาไว้เช่น CIE (International Commission on Illumination) แต่ถ้ายึดตามข้อแนะนำของ กฏกระทรวงจาก ข้อกำหนดว่าด้วยเรื่องของ มาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทํางานเกี่ยวกับความร้อน แสงสว่าง และเสียงปี พ.ศ. 2559 ได้มีการพูดเรื่องระดับค่าเฉลี่ยความเข้มข้นของแสงที่แนะนำเอาไว้ด้วย โดยสามารถดูได้ตามตารางดังนี้

สถานที่ ค่าความเฉลียระดับแสงสว่าง (Lux Level)
ลานจอดรถ ทางเดิน บันได 50 Lux
ทางเดิน บันได ทางเข้าห้องโถงภายในอาคาร 100 Lux
ลิฟท์ 100 Lux
ห้องน้ำ 100 Lux
คลังสินค้า 200 Lux
โรงอาหาร 300 Lux
ห้องสำนักงาน 300 Lux

ดูหลักมาตรฐานของกฎกระทรวงได้ตามลิงก์ต่อไปนี้ 
Download 

วิธีคิดคำนวณระดับความสว่างในห้อง (Lux Level) 

ถ้าวันนี้คุณนั่งอยู่ในห้องและเกิดสงสัยว่าหลอดไฟที่ใช้อยู่นั้นให้ความสว่างเฉลี่ยในห้องเท่าไร ลองมาคำนวณกันเล่น ๆ ดูได้ โดยการแทนค่าด้วยสูตร

E(Lux) = F(lm) x UF x MF / A

  • E = ความสว่าง (Lux)
  • F   = ปริมาณแสง (Lumen)
  • UF (Utilisation Factor) =  อัตราการใช้งานจริง ที่คำนึงถึงสีของพื้นผิวและสภาพแวดล้อมในห้อง
  • MF (Maintenance Factor) = ปัจจัยค่าเสื่อมเฉลี่ยของหลอดไฟ ที่ทำให้ระดับแสงลดลงตามเวลาใช้งาน
  • A = ขนาดห้อง (กว้าง x ยาว)

วิธีคิด

สมมติว่าคุณมีห้องขนาด 10 x 10 เมตรหรือเท่ากับ 100 ตารางเมตร และคุณก็ได้ทราบปริมาณแสงในห้องเรียบร้อย เช่น 20,000 Lumen โดยคิดง่าย ๆ จากค่า Lumen ของหลอดไฟถ้ามีหลายดวงก็เอาผลมารวมกัน

และจากในสูตรนี้มีการเติมปัจจัยสองอย่างที่ใช้คาดการณ์ว่าระดับแสงจะลดลงจากความสามารถของหลอดไฟ ซึ่งก็คือ Utilisation Factor และ Maintenance Factor ปกติค่าเหล่านี้มันขึ้นอยู่กับสถานการณ์ โดยทั่วไปอาจคิดเฉลี่ยเป็น 0.4 สำหรับค่า Utilisation Factor และ 0.9 สำหรับ Maintenance Factor ถ้าหากเอา 2 ตัวนี้มาคูณกันจะได้ ผลลัพธ์เป็น 0.36 หรืออัตราส่วน 36% ที่คาดการณ์ว่าปริมาณแสงในห้องจะเหลือจริง ๆ 

เมื่อได้สมการตัวเลขทุกอย่าง ก็นำสูตรนั้นมาแทนด้วยตัวเลข จะได้เป็น

  • E = F(lm) x UF x MF / A
  • E = 20,000 lm x 0.4 x 0.9  / (10 x 10)
  • E = 72 Lux

ผลลัพธ์คือถ้าเรามีหลอดไฟให้แสง 20,000 Lumen ในขนาดห้อง 100 ตารางเมตร ระดับเฉลี่ยความสว่าง (Lux Level) ในห้องตอนนี้ อาจเท่ากับ 72 Lux ต่อตารางเมตรนั่นเอง แต่สมมติถ้าไม่ได้คิดถึงปัจจัยที่ทำให้แสงลดลงตามสูตรนี้ ก็อาจจะคิดง่าย ๆ ว่าระดับแสงในห้องอยู่ระดับประมาณ 200 Lux (จากผลสูตรให้ 20,000 lm หารด้วย 100 ตารางเมตร)

สรุปท้ายบทความ
(Conclusion)

เอาเป็นว่า เวลาคุณเลือกซื้ออุปกรณ์ที่ให้แสงสว่าง คุณสามารถดูที่ค่า Lumen เพียงอย่างเดียวก็ได้ เพราะนั่นบ่งบอกถึงประสิทธิภาพของตัวอุปกรณ์ แต่ถ้าคุณมองเข้าไปที่แก่นในการใช้งานจริง ๆ คุณอาจยกเรื่องของ Lux มาใช้เปรียบเทียบและดูว่าระดับแสงที่ใช้กับพื้นที่ใด ต้องการ Lumen เท่าไหร่มันก็จะเป็นประโยชน์มากขึ้น


ที่มา : www.waveformlighting.com , suprabeam.com , www.bannerengineering.com , www.any-lamp.com , www.thefirearmblog.com , www.imbema.com , chinpower.net , www.bestpowerfulflashlights.com , www.saving-light-bulbs.co.uk

0 Lumens+%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0+Lux+%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3+%3F+%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87+2+%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3+%3F
แชร์หน้าเว็บนี้ :
Keyword คำสำคัญ »
เขียนโดย
ระดับผู้ใช้ : Admin    Thaiware
งานเขียนคืออาหาร ปลายปากกา ก็คือปลายตะหลิว
 
 
 

ทิปส์ไอทีที่เกี่ยวข้อง

 


 

แสดงความคิดเห็น