ไฟล์ M3U และ M3U8 คืออะไร ? และแตกต่างกันอย่างไร ?

ไฟล์ M3U และ M3U8 คืออะไร ? และแตกต่างกันอย่างไร ?

ถ้าเอ่ยถึงไฟล์มัลติมีเดีย ตามปกติแล้ว เราก็มักจะนึกถึงไฟล์เสียง หรือไม่ก็ไฟล์วิดีโอ ซึ่งก็มีอยู่หลายฟอร์แมทที่ได้รับความนิยม ไฟล์เสียงก็อย่าง เช่น ไฟล์ MP3, AAC, OGG หรือ FLAC ส่วนไฟล์วิดีโอที่ได้รับความนิยมก็ MP4 และ MKV เป็นต้น

หากคุณเคยนำแผ่น แผ่น CD เพลง หรือ แผ่น Blu-Ray ภาพยนตร์มาเปิดดูไฟล์ในแผ่นผ่าน คอมพิวเตอร์ นอกจากไฟล์ที่เราได้ยกตัวอย่างไปในย่อหน้าก่อน เราก็มักจะเจอไฟล์ที่เป็นนามสกุล .M3U หรือไม่ก็ .M3U8 มันเป็นไฟล์ที่ทำหน้าที่อะไร ? เราจะมาแนะนำให้คุณผู้อ่านเข้าใจประโยชน์ของมันให้มากขึ้น

ไฟล์ M3U คืออะไร ? (What is M3U File Format ?)

M3U นั้นย่อมาจาก MP3 URL หรือชื่อแบบเต็มยศว่า Moving Picture Experts Group Audio Layer 3 Uniform Resource Locator เป็นไฟล์ที่ถูกพัฒนาขึ้นมาโดยสมาคมเฟราน์โฮเฟอร์ (Fraunhofer IIS) เพื่อใช้ใน Winplay3 ซอฟต์แวร์เล่นเพลง MP3 แบบเรียลไทม์สำหรับ เครื่อง PC ตัวแรกของโลก ซึ่งเปิดตัวในวันที่ 9 กันยายน ค.ศ. 1995 (พ.ศ. 2538)

มันได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ทำให้ซอฟต์แวร์เล่นไฟล์มัลติมีเดียส่วนใหญ่ได้พัฒนาให้รองรับไฟล์ M3U ได้ด้วย แม้แต่ทาง Apple เองก็ใช้ M3U เป็นพื้นฐานในบริการ HTTP Live Streaming (HLS) ของตนเองด้วยเช่นกัน

ภาพจาก : https://en.wikipedia.org/wiki/WinPlay3

M3U เป็นรูปแบบไฟล์สำหรับคอมพิวเตอร์ชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่เป็นเพลย์ลิสต์ (Playlist) สำหรับไฟล์มัลติมีเดีย ถึงแม้ว่า โดยตัวมันเองไม่ได้มีไฟล์มัลติมีเดียเก็บเอาไว้ มันแค่ทำหน้าที่บอกซอฟต์แวร์ที่ใช้เล่นไฟล์มัลติมีเดียว่า ไฟล์ที่จะเล่นอยู่ที่ไหนเท่านั้นเอง

เดิมทีมันจะถูกออกแบบมาเพื่อใช้กับไฟล์เสียงอย่าง MP3 เป็นหลัก แต่ก็ถูกนำมาประยุกต์ใช้งานอยู่หลายอย่าง เช่น สร้างเพลย์ลิสต์รวมเพลง หรือวิดีโอที่อยู่ในบริการสตรีมมิงบนอินเทอร์เน็ต เพื่อช่วยให้ผู้ใช้งานเข้าถึงเนื้อหาสตรีมมิงดังกล่าวได้อย่างง่ายดาย

มาตรฐานของไฟล์ M3U

ไฟล์ M3U นั้นไม่มีการกำหนดข้อบังคับ หรือคุณสมบัติของตัวไฟล์อย่างเป็นทางการ แต่มันก็มีความเป็นมาตรฐาน De facto (พฤตินัยที่คนส่วนใหญ่รับรู้โดยทั่วกันว่ามันควรจะทำแบบนี้)

ตัวไฟล์ M3U เป็นไฟล์ข้อความธรรมดา (Plain Text) ที่ระบุข้อมูลตำแหน่งของไฟล์มัลติมีเดียเอาไว้ อาจจะมีแค่ไฟล์ตำแหน่งเดียว หรือหลากไฟล์หลายตำแหน่งก็ได้ สามารถแก้ไขข้อมูลภายในไฟล์ด้วย โปรแกมเขียนโค้ด (Code Editing Software) ทั่วไปได้อย่างง่าย ๆ เราสามารถสร้างมันขึ้นมาง่าย ๆ ด้วย โปรแกรม Notepad ด้วยซ้ำไป เพียงแค่ตอนบันทึกไฟล์ ให้บันทึกเป็น  ".M3U" เท่านั้น

รูปแบบตำแหน่งที่ใช้ใน M3U ก็อย่างเช่น

• C:\My Music\Heavysets.mp3 (External Folder)
• Heavysets.mp3 (Internal Folder)
• http://commondatastorage.googleapis.com/gtv-videos-bucket/sample/ElephantsDream.mp4

โดยแต่ละตำแหน่งจะถูกคั่นด้วยการเว้นบรรทัด (Line break)

ภาพจาก : https://www.makeuseof.com/what-is-an-m3u8-file-how-to-open-it/

ไฟล์ M3U8 คืออะไร ? (What is M3U8 File Format ?)

รู้จักไฟล์ M3U กันไปเป็นที่เรียบร้อย ทีนี้มาต่อกันที่ M3U8 กันบ้าง

อันที่จริงแล้ว ไฟล์ M3U8 ก็คือไฟล์ M3U นี่แหละ โดย 8 ที่ถูกใส่เพิ่มต่อท้ายเข้ามา มาจาก UTF-8 encoding ซึ่งเป็นมาตรฐานการเข้ารหัสอักขระที่มีความยาวผันแปรได้ ซึ่งใช้สำหรับการสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ กำหนดโดยมาตรฐาน Unicode สรุปง่าย ๆ ก็คือ M3U8 ก็คือ M3U ในเวอร์ชัน Unicode นั่นเอง

M3U8 ถูกพัฒนาขึ้นมาโดยบริษัท Apple เพื่อใช้ในเป็นฟอร์แมทของ HTTP Live Streaming (HLS) ระบบสตรีมมิงวิดีโอ และวิทยุ ที่อยู่ใน iOS นั่นเป็นเหตุผลว่าบางทีมันถูกเรียกว่า HLS M3U ปัจจุบันนี้ M3U8 ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในการสตรีมมิงแบบ Dynamic Adaptive Streaming over HTTP (DASH)

ในการสตรีมมิงวิดีโอ ปัจจุบันนี้จะนิยมใช้เทคนิค Adaptive Bitrate (ABR) ที่อนุญาตให้ผู้ใช้งานเลือกปรับคุณภาพได้ตามความเร็วของอินเทอร์เน็ตที่ใช้งานอยู่ โดย ABR สามารถทำงานได้ทั้ง HLS และ DASH ทั้งคู่มีหลักการทำงานที่คล้ายคลึงกัน คือจะทำการแตกไฟล์วิดีโอต้นฉบับ ให้เป็นไฟล์วิดีโอขนาดเล็กจำนวนมาก และใช้ M3U8 ในการระบุตำแหน่งของชิ้นส่วนวิดีโอขนาดเล็กเหล่านั้นในการเล่นวิดีโอ 

ภาพจาก : https://edgeone.ai/blog/details/m3u8

ข้อมูลในไฟล์ M3U8 ก็จะอยู่ในรูปแบบประมาณภาพด้านล่างนี้

ภาพจาก : https://edgeone.ai/blog/details/m3u8

ความแตกต่างระหว่างไฟล์ M3U และ M3U8 (What is the difference between M3U and M3U8 File Formats ?)

• ไฟล์ M3U ใช้ข้อมูลตัวอักษรแบบพื้นฐาน โดยปกติแล้วก็จะเป็นชุดตัวอักษร Latin-1 (ISO-8859-1)

ภาพจาก : https://czyborra.com/charsets/iso8859.html

• ไฟล์ M3U8 เป็น M3U เวอร์ชัน Unicode UTF-8 รองรับตัวอักษรได้เยอะกว่า เช่น อารบิค หรือจีน 

ภาพจาก : https://www.charset.org/charsets/iso-8859-6

ก็หวังว่า เพื่อน ๆ จะเข้าใจแล้วนะครับ ว่าไฟล์ M3U และ M3U8 นั้นแตกต่างกันอย่างไร ? และมันมีหน้าที่อะไร ? ในการเล่นไฟล์มัลติมีเดีย