IoB คืออะไร ? รู้จักอินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม (Internet of Behaviors) กัน

Internet of Behaviors (IoB) คืออะไร ?

ผู้อ่านหลายคนคงเคยคุ้นชินเป็นอย่างดีกับคำว่า "อินเทอร์เน็ตแห่งสรรพสิ่ง (Interne of Things - IoT)" แต่ก็ยังมีอีกหนึ่งคำที่คล้อยตามกันมากับ IoT ซึ่งนั่นก็คือ "อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม (Internet of Behaviors - IoB)" ต่อไปนี้ขอเรียกตัวย่อว่า "IoB" เป็นเทรนด์เทคโนโลยีที่กำลังมาแรง

แต่แล้ว IoB คือมันอะไร ? ในบทความนี้จะพาทุกคนมารู้จักกับความหมาย และการใช้งานของเจ้าอินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรมกัน

 
ภาพจาก : https://themspsummit.com/news/everything-you-need-know-about-internet-behaviors-iob

อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม คืออะไร ? (What is Internet of Behaviors ?)

สำหรับ IoB (Internet of Behaviors) คือเทรนด์เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับ "พฤติกรรมศาสตร์ (Behavioral science)" โดยอาศัยผลลัพธ์จากการวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในด้านต่าง ๆ เช่น การออกแบบประสบการณ์ของผู้ใช้ (UX Design), ปรับปรุงประสบการณ์การค้นหา หรือการเปลี่ยนแปลงกลยุทธ์การตลาด

IoB มีความเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีอีกอย่าง นั่นคือ Internet of Things (IoT) เพราะข้อมูลทั้งหมดที่รวบรวมจากอุปกรณ์ IoT และแหล่งอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อพฤติกรรมของผู้บริโภค ล้วนสามารถนำมาวิเคราะห์ได้

IoB เป็นเหมือนส่วนต่อขยายจาก IoT อย่างที่ทุกคนน่าจะรู้กันดีว่า IoT คือกลุ่มเครือข่ายของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่เชื่อมต่อผ่านอินเทอร์เน็ตสามารถใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ไม่ว่าจะเป็นสมาร์ทโฟน, เซ็นเซอร์ หรืออุปกรณ์ IoT อื่น ๆ เพื่อนำมาปรับปรุงประสบการณ์ผู้ใช้ หรือแสวงหาผลประโยชน์ในด้านต่าง ๆ เช่น การตลาด , การแพทย์ , การพัฒนาสินค้า และบริการ

ภาพจาก : https://themspsummit.com/news/everything-you-need-know-about-internet-behaviors-iob

ความสำคัญของ อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม (The Importance of Internet of Behaviors)

ในปี ค.ศ. 2021 (พ.ศ. 2564) บริษัท Gartner ได้ระบุว่า Internet of Behaviors (IoB) เป็นหนึ่งในแนวโน้มที่สำคัญในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า โดยคาดการณ์ว่า 40% ของผู้คนทั่วโลกจะได้รับประสบการณ์จากแอปพลิเคชัน IoB อย่างน้อยหนึ่งแอปพลิเคชันภายในปี ค.ศ. 2025 (พ.ศ. 2568) ข้อมูลจาก IoT จะช่วยปรับปรุงประสบการณ์การใช้งานของผู้ใช้ และช่วยให้ธุรกิจเติบโตยิ่งขึ้นไปอีกระดับ

IoB มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาการธุรกิจอย่างมาก จากการที่มันให้ความสำคัญกับการเก็บรวบรวม วิเคราะห์ และเข้าใจพฤติกรรมของผู้ใช้เพื่อ นำไปปรับปรุงคุณภาพของบริการ และห่วงโซ่คุณค่า (Value chain) ซึ่งเทคโนโลยีนี้ทำงานร่วมกับวิทยาศาสตร์พฤติกรรมอย่างใกล้ชิด และสามารถนำข้อมูลที่ได้มาใช้ในการสร้างความเข้าใจต่อลูกค้า หรือผู้ใช้บริการอย่างลึกซึ้ง

นอกจากนี้ IoB ยังช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับลูกค้า โดยทำให้การสื่อสารเป็นแบบสองทาง ธุรกิจสามารถเข้าใจความต้องการของลูกค้าได้ดียิ่งขึ้น และปรับปรุงบริการให้ตอบโจทย์มีประสิทธิภาพ แทนที่จะต้องทำการปล่อยแบบสำรวจแบบเก่า ๆ เพื่อไปเรียนรู้จากลูกค้านั่นเอง

อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม ทำงานอย่างไร ? (How does Internet of Behaviors work ?)

IoB นำเอาข้อมูลที่รวบรวมได้จากอุปกรณ์ที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตต่าง ๆ มาใช้เปลี่ยนพฤติกรรมของเราซึ่งสามารถนำมาใช้ได้ในหลายอุตสาหกรรม ยกตัวอย่างเช่น ในด้านของธุรกิจขนส่งซึ่งมีระบบที่พวกเรารู้จักกันเป็นอย่างดีอย่าง "ระบบติดตามยานพาหนะ (Telematics) " เป็นตัวอย่างของการนำ IoB ไปใช้งาน

ระบบติดตามยานพาหนะ จะวิเคราะห์ข้อมูลต่าง ๆ ของรถบรรทุก เช่น ตำแหน่งของรถ , ความเร็ว , ปริมาณน้ำมันที่ใช้ , เส้นทาง และพฤติกรรมการขับขี่ของผู้ขับแบบเรียลไทม์ โดยข้อมูลเหล่านี้สามารถช่วยให้บริษัทขนส่งวางแผนการขนส่งได้ดีขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ข้อมูลอาจที่ได้รวบรวมมาถูกนำไปแชร์กับบริษัทประกันภัยเพื่อความปลอดภัย และช่วยประเมินความเสียหายกรณีเกิดอุบัติเหตุได้อย่างถูกต้อง นอกจากนี้ ยังช่วยในการจัดการงานขนส่ง และกำหนดเวลาส่งสินค้าได้อย่างแม่นยำมีประสิทธิภาพ

 ภาพจาก : https://telnyx.com/resources/iot-devices

จริง ๆ แล้ว การที่เรามีอุปกรณ์หลายอย่างเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต ก็เหมือนเป็นการใช้ IoB อยู่แล้ว ตัวอย่างเช่น เวลาเราเปิดโซเชียลมีเดีย แพลตฟอร์มจะรู้ว่าเราดูอะไรอยู่บนเว็บไซต์ของเขา IoB จะเก็บข้อมูลที่เจาะจงกว่านั้น เช่น คุณเปิดหน้าไหน, เลื่อนหน้าไปนานแค่ไหน, แล้วคุณเปิดหน้าอะไรต่อ ? ข้อมูลเหล่านี้สามารถช่วยคาดการณ์พฤติกรรมของเราได้ ยกตัวอย่างเช่น ระบบอาจจะเดาว่าเรากำลังจะไปเที่ยวช่วงต้นปี และยังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะไปที่หัวหิน หรือเขาใหญ่ดี ซึ่งในส่วนนี้ IoB ก็จะใช้ข้อมูลเหล่านี้ แสดงโฆษณาเกี่ยวกับสถานที่ท่องเที่ยวเหล่านั้นให้เราได้เห็นในช่วงเวลานั้น ๆ

ภาพจาก : https://lvivity.com/travel-app-development-tips

ประโยชน์ของ อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม (Benefits of Internet of Behaviors)

IoB อาจดูไม่ซับซ้อน แต่จริง ๆ แล้วประโยชน์ของมันนั้นมีเยอะมาก เราลองมาดูประโยชน์ของ IoB กัน

1. ทำให้รู้จักลูกค้าเหมือนคนในบ้าน

วิเคราะห์พฤติกรรมการซื้อของลูกค้าแบบข้ามแพลตฟอร์ม ไม่ว่าจะซื้อผ่านมือถือ คอมพิวเตอร์ หรือเว็บไซต์ ก็เก็บข้อมูลมาวิเคราะห์ได้หมด ทำให้เรารู้ว่าลูกค้าชอบอะไร ต้องการอะไร ?

2. เข้าถึงข้อมูลที่ไม่เคยเข้าถึงมาก่อน

IoB ช่วยเก็บข้อมูลการใช้งานอุปกรณ์ต่าง ๆ ของลูกค้า เช่น เวลาที่ลูกค้ามักจะเปิดแอปพลิเคชัน หรือ เว็บไซต์ที่ลูกค้าเข้าชมบ่อย ๆ ข้อมูลเหล่านี้ในอดีตเคยเป็นสิ่งที่เก็บยากแต่ในปัจจุบัน IoB สามารถทำได้อย่างง่ายดาย

3. แจ้งเตือนแบบเรียลไทม์

IoB ช่วยติดตามผลของแคมเปญการตลาดแบบเรียลไทม์ ทำให้ธุรกิจรู้ว่าแคมเปญไหนที่ประสบความสำเร็จ ปรับปรุงแคมเปญที่ยังอาจจะยังไม่โดนใจลูกค้าได้รวดเร็ว

4. แก้ปัญหาได้เร็วขึ้น

IoB ช่วยวิเคราะห์ข้อมูล ทำให้ธุรกิจสามารถแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้รวดเร็วมากยิ่งขึ้นประหยัดเวลา และทรัพยากร

5. วิเคราะห์ข้อมูล IoT ได้แม่นยำยิ่งขึ้น

ข้อมูลที่รวบรวมจากอุปกรณ์ IoT จะยิ่งมีประโยชน์มากขึ้นเมื่อนำมาวิเคราะห์ร่วมกับ IoB ซึ่งจะช่วยให้ธุรกิจเข้าใจลูกค้า และตลาดได้มากขึ้น

การนำเอา อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม ไปใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ (Applying Internet of Behaviors to various industries)

อย่างที่ได้กล่าวไปก่อนหน้าแล้วว่า IoB เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังสำหรับการเพิ่มยอดขาย และการจัดการแคมเปญทางการตลาด ในขณะเดียวกัน อุตสาหกรรมอื่น ๆ อีกมากมายก็ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนี้ ซึ่งจะมีอะไรบ้าง ? มาดูกันเลย

1. การติดตามตำแหน่ง

ติดตามตำแหน่งของผู้ใช้เพื่อส่งการแจ้งเตือนตามข้อมูลนั้น ๆ  กลายเป็นเรื่องปกติสำหรับธุรกิจหลายประเภท นอกจากนี้ เรายังสามารถได้รับคำขอจากร้านอาหารได้ทันทีหลังจากรีวิวสถานที่นั้น ซึ่งบริการดังกล่าวใช้เทคนิค GPS หรือ เทคโนโลยี NFC ที่ช่วยให้แน่ใจว่าการติดตามตำแหน่งนั้นแม่นยำสำหรับการแจ้งเตือนหรืออีเมลที่ปรับแต่งในแต่ละบุคคล

2. IoB สำหรับอุตสาหกรรมการดูแลสุขภาพ

IoB เปิดโอกาสให้ผู้ที่ให้บริการดูแลสุขภาพ สามารถดูแลผู้ป่วยโดยใช้แอปพลิเคชันได้ เทคโนโลยีใหม่เหล่านี้ช่วยให้สามารถติดตามผู้ป่วยจากระยะไกล เนื่องจากอุปกรณ์ IoT สามารถรวบรวมข้อมูลต่าง ๆ เช่น อัตราการเต้นของหัวใจ, ความดันโลหิต, อุณหภูมิ และอื่น ๆ ส่งข้อมูลนี้ไปยังแอปพลิเคชัน IoB เพื่อแจ้งเตือนผู้ใช้เกี่ยวกับปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นหรือเตือนให้ทานยาตามข้อมูลจากอุปกรณ์ IoT

3. แนะนำการเดินทาง

อีกหนึ่งอิทธิพลสำคัญของ IoT และ IoB คือในเชิงอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว "แอปพลิเคชันจอง" สามารถเรียนรู้จากประวัติการค้นหา และดัชนีอื่น ๆ เช่น สถานะทางประชากรหรือสังคม ทำให้สามารถให้คำแนะนำการเดินทางที่เหมาะสมที่สุดสำหรับลูกค้าได้

4. IoB สำหรับ E-Commerce

อีคอมเมิร์ซใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับพฤติกรรมของลูกค้า IoB ช่วยให้ทราบว่าการเดินทางไปซื้อสินค้าแต่ละรายการเริ่มต้นอย่างไร, ทำไมผู้คนถึงสนใจสินค้า ? และอะไรส่งผลต่อพฤติกรรมการซื้อของพวกเขา หรือที่เรียกว่า เส้นทางของลูกค้า หรือ เส้นทางของผู้บริโภค (Customer Journey) ซึ่ง IoB นำเสนอข้อมูลเชิงลึกสำหรับอุตสาหกรรมนี้ ซึ่งช่วยปรับปรุงข้อเสนอสำหรับความต้องการของลูกค้านั่นเอง

5. IoB สำหรับอุตสาหกรรมโลจิสติกส์

 ภาพจาก : https://www.pexels.com/photo/green-and-gray-evergreen-cargo-ship-1117210/

ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว IoB ด้านโลจิสติกส์สามารถนำไปใช้สำหรับการวางแผนเส้นทางและการจัดส่ง รวมถึงคำแนะนำเส้นทางที่แม่นยำตามข้อมูลเรียลไทม์จากอุปกรณ์ต่าง ๆ ตัวอย่างของอินเทอร์เน็ตพฤติกรรมคือโซลูชันระบบติดตามยานพาหนะ (Telematics Solution) ผู้จัดการสามารถวางแผนเส้นทางเชิงกลยุทธ์มาใช้โดยอิงจากข้อมูลเส้นทางที่เก็บจากยานพาหนะ ข้อมูลนี้อาจรวมถึงนิสัยเฉพาะในการขับขี่ ข้อมูลเรียลไทม์เกี่ยวกับเหตุการณ์บนเส้นทาง และประเภทของการจัดส่ง เพื่อคาดการณ์เส้นทาง และโลจิสติกส์ที่แม่นยำที่สุด

6. การติดตามพฤติกรรมของประชาชน

IoB ยังสามารถนำมาใช้โดยรัฐบาลได้เพื่อติดตามพฤติกรรมของประชาชน รัฐสามารถนำข้อมูลนี้มาเพื่อใช้ประโยชน์ เช่น คาดการณ์อาชญากรรม, การก่อการร้าย หรือการยั่วยุ ในขณะเดียวกัน บางประเทศใช้เครื่องมือนี้เพื่อติดตามความภักดีของประชาชนต่อระบอบการปกครอง เป็นต้น

ยกตัวอย่างในประเทศจีน สามารถเปลี่ยนแปลงเครดิตสกอร์ของประชาชนตามพฤติกรรม ตัวอย่างเช่น เราอาจได้รับคะแนนต่ำเพราะไม่ได้ชำระค่าไฟฟ้า หรือจอดรถในที่ห้ามจอด อย่างไรก็ตามการใช้ IoB ในรูปแบบนี้สร้างความกังวลในด้านความเป็นส่วนตัว และจริยธรรม ดังนั้น การนำ IoB ไปใช้สำหรับภาครัฐ น่าจะมีการหารือกันอีกนาน หากจะนำมาใช้ในประเทศที่ปกครองด้วยระบบประชาธิปไตย

7. ปรับเบี้ยประกันให้คุ้มค่า

IoB ช่วยให้บริษัทประกันภัยสามารถคำนวณเบี้ยประกันภัยได้อย่างแม่นยำ และเป็นรายบุคคลมากขึ้น ด้วยอุปกรณ์ IoT ที่ติดตั้งในรถยนต์ สามารถเก็บข้อมูลการขับขี่ได้ เช่น ระยะทาง และความเร็ว ซึ่งจะช่วยประเมินความเสี่ยงของผู้ขับขี่ได้เบื้องต้น คนขับขี่ที่ปลอดภัยขับรถดีก็จะได้เบี้ยประกันภัยที่ถูกลง

เว็บไซต์อย่าง Google, Facebook, Youtube ที่ใช้ข้อมูลพฤติกรรมของผู้ใช้ในการแนะนำสินค้าหรือโฆษณาที่ตรงกับความสนใจ IoB ก็เช่นกัน เทคโนโลยีนี้จะช่วยให้บริษัทประกันภัยเข้าใจกลุ่มเป้าหมาย (ผู้ขับขี่) ได้ดียิ่งขึ้น เหมือนกับที่เว็บไซต์เหล่านั้นแนะนำข้อมูลที่ตรงกับความต้องการของผู้ใช้

ซึ่งเห็นได้ว่า IoB กำลังเปลี่ยนแปลงหลาย ๆ อุตสาหกรรม ไม่ว่าจะเป็นการทำงาน การลงทุน การใช้แอปธนาคาร หรือแม้แต่การเลือกใช้ประกันรถยนต์

ความเป็นส่วนตัว และความปลอดภัยของ อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม (Internet of Behaviors Privacy and Security)

เรื่องความปลอดภัยของข้อมูล เป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงมากในช่วงปีที่ผ่านมา ตัวอย่างเช่น ช่วงต้นปี ค.ศ. 2021 (พ.ศ.2 564)  บริษัท Apple ไม่อนุญาตให้แอปพลิเคชันต่าง ๆ ติดตามพฤติกรรมผู้ใช้ ซึ่งส่งผลกระทบต่อวงการโฆษณาในวงกว้าง สิ่งสำคัญคือข้อมูลของผู้ใช้ควรได้รับการปกป้องอย่างเข้มงวด และนำไปใช้เฉพาะกรณีที่ได้รับอนุญาตเท่านั้น

สำหรับเทรนด์ IoB เองนั้น การเชื่อมต่ออุปกรณ์ต่าง ๆ เข้าด้วยกันนั้นเป็นเรื่องปกติที่ผู้ใช้ทำกันเองอยู่แล้ว แต่ประเด็นที่น่ากังวลคือ การรวบรวมและใช้ข้อมูลจำนวนมากต่างหาก ซึ่งถือเป็นจุดอ่อนด้านจริยธรรมของเทรนด์ IoB

ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ IoB

• ความเป็นส่วนตัวของข้อมูล (เราจำเป็นต้องมีขอบเขตเก็บรวบรวมข้อมูล)
• การเข้าถึงข้อมูลสำคัญ (อาชญากรรมไซเบอร์เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นเสมอ เราจำเป็นต้องมุ่งเน้นการปกป้องข้อมูลที่เก็บรวบรวม)

ผู้เชี่ยวชาญหลายคนมองว่า การนำเทรนด์ IoB มาใช้ในชีวิตประจำวัน ยังขาดกรอบกฎหมาย และแนวทางที่ชัดเจน เราจำเป็นต้องหารือกันว่าจะบริหารจัดการกระบวนการเหล่านี้อย่างไร ? เพื่อให้การใช้ IoB เป็นไปอย่างถูกต้อง และมีจริยธรรม

ถึงแม้ว่า IoB จะเป็นก้าวสำคัญของเทคโนโลยี แต่การแก้ไขปัญหาด้านความเป็นส่วนตัวของข้อมูล ควรเป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด ปัจจุบันมีตัวอย่างความสำเร็จในการนำ IoB ไปใช้มากมาย ซึ่งจำนวนจะเพิ่มขึ้นอีก หากมีการประกันความปลอดภัยของข้อมูลที่รวบรวมมาได้

บทสรุปของ อินเทอร์เน็ตแห่งพฤติกรรม (Internet of Behaviors Conclusions)

จากที่ได้หยิบยกข้อมูลของ IoB มาให้ได้อ่านกัน ซึ่งสังเกตเห็นได้ว่า IoB เป็นเครื่องมือทรงพลังที่ใช้ได้กับหลายอุตสาหกรรม ไม่ว่าจะเป็นการติดตามโรคประจำตัว การแนะนำสินค้าที่ตรงกับความต้องการ การติดตามรถยนต์เพื่อประกันภัย หรือการบริหารจัดการรถบรรทุกด้วยระบบเทเลเมติกส์ (Telematics) เทคโนโลยี IoB เหล่านี้ ช่วยให้ผู้คนทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและพึงพอใจกับสินค้า และบริการมากขึ้น

แต่ถึงแม้ว่า IoB จะเป็นเทรนด์ที่มาแรง และมีประโยชน์มากเพียงใด แต่ด้วยความที่การวิเคราะห์พฤติกรรมนั้นจำเป็นต้องใช้ข้อมูลที่มหาศาลอาจรวมถึงข้อมูลที่เป็นส่วนตัวของผู้ใช้ด้วย ดังนั้นแล้วเรื่องความปลอดภัย และความเป็นส่วนตัวของข้อมูล ก็เป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญ และมีการพูดคุยกันอย่างจริงจัง