ทำไมเกม 3D Pinball Space Cadet ถึงหายไปจาก Windows และวิธีนำมันกลับมาเล่นอีกครั้ง

ทำไมเกม 3D Pinball Space Cadet หายไปจาก Windows

ระบบปฏิบัติการ Windows เคยมีเกมใส่ให้มาเล่นอยู่ไม่น้อย เช่นเกมกู้ระเบิด Minesweeper เกมไพ่ Solitaire ฯลฯ แต่เกมที่เราชื่นชอบเป็นพิเศษ เคยเสียเวลากับมันวันละหลายชั่วโมง และเชื่อว่าหลายคนน่าจะเคยติดมันงอมแงมเหมือนกัน ก็คือ "เกม 3D Pinball for Windows - Space Cadet"

จุดกำเนิดเกม 3D Pinball for Windows - Space Cadet

เดิมทีเกม 3D Pinball เป็นเกมพินบอลที่ชื่อว่า Full Tilt! Pinball พัฒนาโดยค่าย Cinematronics มีออกมา 3 ภาค คือ Space Cadet, Skulduggery และ Dragon's Keep

ภาพจาก https://twitter.com/dosnostalgic/status/1060344780704673792?s=20

ในเวลาต่อมาทาง Microsoft ได้ทำสัญญาร่วมกับ Cinematronics เพื่อนำเกม Full Tilt! Pinball มาพอร์ตลงเป็นเกมบนระบบปฏิบัติการ Windows โดยได้ David Plummer โปรแกรมเมอร์ผู้สร้างระบบ Task Manger เป็นผู้รับผิดชอบ เขาได้ใช้ไฟล์กราฟิก และไฟล์เสียงจากเกมต้นฉบับ มาสร้างเป็นเกมที่ชื่อว่า 3D Pinball for Windows – Space Cadet ตัวเกมนี้จะมาพร้อมกับแพ็คเกจ Microsoft Plus! 95 ซึ่งเป็น Add-on ของ Windows 95 ที่จะเพิ่มคุณสมบัติต่างๆ เช่น โปรแกรม Internet Explorer 1.0, ธีม (Theme), โปรแกรมพักหน้าจอ (Screensaver), ลูกเล่นเสียง (Sound Efffect) ฯลฯ

หลังจากนั้นเกม 3D Pinball for Windows - Space Cadet ก็มาพร้อมกับ Windows เวอร์ชันใหม่เรื่อยมา ตั้งแต่ Windows NT 4.0, Windows 2000, Windows ME และครั้งสุดท้ายก่อนจะหายไปใน Windows XP 

ภาพจาก https://wikitia.com/wiki/David_Plummer_(programmer)

เกม 3D Pinball กับ Full Tilt! Pinball คล้าย แต่ต่างกันนะ !

หน้าตา และเกมเพลย์ของเกม 3D Pinball กับ Full Tilt! Pinball มีความคล้ายคลึงกันมาก แต่มันก็มีความแตกต่างกันอยู่เล็กน้อยนะ โดยที่เกม 3D Pinball จะมีให้เล่นภาคเดียว คือ Space Cadet และรองรับความละเอียดแค่เพียง 640 x 480 พิกเซล เท่านั้น ในขณะที่เกม Full Tilt! Pinball จะมี 3 ภาค (Space Cadet, Skulduggery และ Dragon's Keep) และปรับความละเอียดได้ 3 ระดับ สูงสุดที่ 1024 x 768 พิกเซล

ในเกม 3D Pinball ชื่อ Cinematronics ผู้พัฒนา และ Maxis ผู้จัดจำหน่าย จะถูกเปลี่ยนจากสีเหลืองเป็นสีแดงเข้ม เพื่อให้อ่านยากขึ้น บางคนไม่เคยสังเกตเห็นด้วยซ้ำว่ามี 2 ชื่อนี้ปรากฏอยู่ในเกม รวมไปถึงเพลงในเกมที่มีน้อยกว่าเกมเวอร์ชันดั้งเดิม และเป็นเพลงที่ทำขึ้นมาใหม่โดยใช้แรงบันดาลใจจากเกมต้นฉบับ

นอกจากนี้ กติกาการทำคะแนนก็มีความแตกต่างกันด้วยอีกเล็กน้อย ในส่วนของภารกิจที่ทำแล้วจะได้ลูกพินบอลเพิ่ม

ทำไม 3D Pinball for Windows ถึงหายไปจาก Windows ?

อ้างอิงจาก Blog "Old New Thing" ที่เผยแพร่เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม ค.ศ. 2012 (พ.ศ. 2555) ของ Raymond Chen พนักงานเก่าแก่ที่อยู่กับ Microsoft มาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) เขามีส่วนร่วมในการพัฒนา OS/2, Windows 95, DirextX และยังพัฒนาระบบปฏิบัติการ Windows มาจนถึงปัจจุบันนี้ เขาได้เล่าใน Blog ว่า

Windows XP เป็น Windows เวอร์ชันสุดท้ายที่มี Pinball เกมเก่าแก่ที่อยู่คู่กันมาตั้งแต่สมัยระบบปฏิบัติการ Windows 95 หลายฝ่ายคาดเดาว่า เหตุผลที่มันหายไปสืบเนื่องมาจากเหตุผลทางกฏหมาย แต่ความจริงแล้วนั่นไม่ใช่เหตุผลหลัก

หนึ่งในงานที่ Raymond Chen ต้องรับผิดชอบตอนที่ช่วย Microsoft พัฒนา Windows XP คือ การปรับปรุงโค้ดจำนวนหลายล้านบรรทัดจาก 32 บิต (x86) ให้เป็น 64 บิต (x64) เพื่อให้ระบบปฏิบัติการ Windows XP เวอร์ชัน 64 บิต สามารถวางจำหน่ายได้ แต่เราพบว่ามีโปรแกรมอยู่ตัวหนึ่งที่เกิดปัญหาขึ้น นั่นก็คือเกม Pinball เวอร์ชัน 64 บิต มีบั๊กที่ทำให้ลูกพินบอลทะลุสิ่งกีดขวางต่างๆ เหมือนผีที่ทะลุกำแพงได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตอนเริ่มเกมที่ลูกพินบอลจะต้องถูกส่งไปยังฐานยิงลูก แต่ด้วยบั๊กนี้ ทำให้ลูกพินบอลไหลทะลุฐานยิงหายไปจากหน้าจอเกมซะอย่างงั้น

แม้ทีมงานจะพยายามหาสาเหตุว่ามันเกิดอะไรขึ้น แต่เนื่องจากโค้ดของตัวเกมถูกเขียนขึ้นมาหลายปีแล้ว แถมยังเป็นโค้ดที่เขียนขึ้นโดยบริษัทอื่นๆ (หมายถึงบริษัท Cinematronics) เวลานั้น ไม่มีใครใน Microsoft ที่เข้าใจหลักการทำงานของโค้ดเกม Pinball ว่ามันทำงานอย่างไรเลยสักคน พวกเราพยายามตรวจสอบว่าทำไมระบบตรวจสอบการชนของลูกพินบอลมันไม่ทำงาน

แต่ให้ตายเถอะ เราหาระบบตรวจสอบการชนไม่เจอด้วยซ้ำ แล้วเวลานั้นเรามีงานที่เร่งด่วน คือ การแปลงโค้ดนับล้านบรรทัดของ Windows XP 64 บิต ให้เสร็จทันเวลา เราจึงไม่มีเวลาเหลือพอที่จะมานั่งขุดโค้ด Pinball เพื่อหาทางแก้บั๊ก สุดท้ายทางผู้บริหารก็เลยตัดสินใจว่าจะ "ตัด" เกมนี้ออกไปจากระบบปฏิบัติการ Windows แทน

Microsoft เคยพยายามนำเกม 3D Pinball Space Cadet กลับมา !

อ้างอิงจาก Blog "Old New Thing" ที่เผยแพร่เมื่อวันที่ 21 ธันวาคม ค.ศ. 2018 (พ.ศ. 2561) ของ Raymond Chen ได้มีการเปิดเผยว่า

ตั้งแต่ที่เกม 3D Pinball Space Cadet ถูกตัดออกไปอย่างน่าเสียดาย ความจริง Microsoft เคยมีความพยายามที่จะชุบชีวิตมันกลับมาอีกครั้ง แต่น่าเสียดายที่ไม่สำเร็จ

ปัญหามาจากการที่ เดิมที Space Cadet ไม่ได้พัฒนาโดย Microsoft มันเป็นเกมที่ได้มาจากการขออนุญาต (Licensing) จากทาง Cinematronics ที่เป็นผู้พัฒนาเกมนี้ นั่นก็คือ Microsoft มีข้อจำกัดในการนำ Space Cadet ไปใช้งานจากข้อตกลงในใบอนุญาต (License agreement)

ทาง Microsoft มีโครงการที่ชื่อว่า Garage project ที่ให้อิสระแก่พนักงานในการทำสิ่งที่อยากทำ สามารถริเริ่มสิ่งใหม่ๆ ได้ แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับธุรกิจของบริษัทเลยก็ตาม ก็เคยมีคนพยายามเสนอให้นำเกม Space Cadet กลับมา โดยแยกออกมาเป็นโปรแกรมอิสระให้ผู้ที่อยากเล่นสามารถดาวน์โหลดไปเล่นได้ อย่างไรก็ตาม เมื่อพวกเขานำไปปรึกษากับฝ่ายกฏหมาย และอ่านข้อตกลงในหนังสืออย่างละเอียดก็พบว่า ไม่สามารถปล่อยเกมนี้ออกมาให้ดาวน์โหลดได้

โดยข้อตกลงในใบอนุญาตได้มีการระบุว่า Microsoft ไม่ได้รับอนุญาตให้เผยแพร่เกม Space Cadet Pinball ในรูปแบบที่เป็นซอฟต์แวร์เดี่ยวได้ สามารถนำไปใช้งานได้แค่ใน Microsoft Plus! 95 และใน Microsoft Plus! เวอร์ชันใหม่ที่สืบทอดต่อกันมาได้เท่านั้น ซึ่ง Microsoft Plus! ก็มีเวอร์ชันสุดท้าย คือ Microsoft Plus! SuperPack for Windows XP ที่ปล่อยออกมาเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม ค.ศ. 2004 (พ.ศ. 2547) ซึ่งหลังจาก Windows Vista เป็นต้นมา พวกคุณสมบัติที่เดิมทีต้องซื้อเพิ่มใน Microsoft Plus! ก็ได้ถูกผนวกรวมไว้ในตัวระบบปฏิบัติการเลย

ที่น่าสนใจ คือ Raymond Chen ได้มีการแซะบริษัทตัวเองด้วยว่า Microsoft Plus! เป็นนโยบายที่ Microsoft ทำขึ้นมาเพื่อต้องการหารายได้เพิ่มเท่านั้นเอง

วิธีเล่นเกม 3D Pinball Space Cadet บนระบบปฏิบัติการ Windows 10

โอเค สำหรับคนที่คิดถึงเกมนี้ และยังอยากเล่น ก็ไม่ใช่ว่าทำไม่ได้นะครับ ความจริงระบบปฏิบัติการ Windows 10 รองรับการใช้งานโปรแกรมในอดีต (Reverse Compatibility) ซึ่งเกม 3D Pinball Space Cadet ก็สามารถเปิดเล่นบนระบบปฏิบัติการ Windows 10 ได้ตามปกตินะ มีเว็บ 3^rd-Party หลายแห่งที่แจกไฟล์ให้ดาวน์โหลดมาเล่นได้เยอะแยะ แต่เรารู้สึกไม่ค่อยดีกับการวิธีการนั้นสักเท่าไหร่ ถ้าจะเล่น ก็ควรดาวน์โหลดจาก Microsoft สิ

ให้เราไปที่ URL : https://www.microsoft.com/en-us/download/details.aspx?id=8002 เลื่อนลงมาด้านล่าง ใต้โฆษณาของ Surface จะมีปุ่มให้ดาวน์โหลด Windows XP Mode อยู่ คลิกดาวน์โหลดเพื่อไฟล์ WindowsXPMode_en-us.exe ขนาดประมาณ 469.8 MB. มาเก็บไว้บนเครื่องคอมพิวเตอร์ของเราก่อน

ทำการเปลี่ยนนามสกุลไฟล์จาก .EXE ให้เป็น .ZIP หากมองไม่เห็นนามสกุลไฟล์ให้ไปปิด Hide Extension ใน Folder Options ก่อนก็จะมองเห็น

จากนั้นให้เราใช้ โปรแกรมบีบอัดไฟล์ 7-Zip เปิดไฟล์ ถ้าใช้ตัวเปิดไฟล์ของ Windows Explorer จะไม่สามารถเปิดได้นะครับ (เราลอง WinRAR แล้ว พบว่าไม่ได้เหมือนกัน) เข้าไปที่โฟลเดอร์ Sources แล้ว เปิดไฟล์ที่ชื่อว่า XPM

ในนั้นจะมีไฟล์ที่ชื่อว่า VirtualXPVHD มันเป็นไฟล์ที่เก็บไฟล์ติดตั้ง Windows XP เอาไว้ ให้เราเปิดมันขึ้นมา ขั้นตอนนี้อาจจะต้องรอโปรแกรมใช้เวลาแตกไฟล์นานหน่อย

ไปที่โฟลเดอร์ Program Files → Windows NT เราจะเจอโฟลเดอร์ชื่อว่า Pinball

ลากออกมาวางบนหน้า Desktop ของเราได้เลยครับ

ในนั้นจะมีไฟล์ PINBALL.EXE สามารถดับเบิลคลิก เปิดเล่นได้เลย จากการทดสอบ เล่นได้สบายๆ ไม่มีปัญหา เสียงมาครบตามปกติเลยล่ะ

ข้อเสียเพียงอย่างเดียวคือ ตัวเกมมีความละเอียดเพียง 640 x 480 พิกเซล และไม่สามารถปรับขนาดได้ เมื่อนำมาเล่นบนหน้าจอยุคนี้ที่ส่วนใหญ่จะใช้ 1920 x 1080 พิกเซล กันแล้ว มันก็อาจจะจอเล็กไปหน่อย แต่ถ้าไม่คิดมาก ก็สนุกได้อยู่นะ